Thường thì các phóng viên sẽ đi lệch hướng để khuấy động mâu thuẫn, hỏi những câu khiêu khích để nhận được phản ứng kích động. Ví dụ, không như đa phần các chính trị gia khác, ông Keyes không hề cố gắng che giấu những điều mà ông hiển nhiên coi là sự ưu việt về đạo đức và trí tuệ của mình. Chúng ta muốn các quy tắc chi phối nền dân chủ của chúng ta phải hợp lý, công bằng.
Giờ đây, không có lý do gì chúng ta không làm được điều tương tự. Nếu cần, ngay lập tức ông Keyes có thể trinh bày một bài tham luận về hầu như mọi chủ đề mà không có sai sót gì về ngữ pháp. Chúng tôi rẽ vào bãi đậu xe của thư viện và thấy bảy hoặc tám người phản đối đang tập trung dọc hàng rào: một vài phụ nữ lớn tuổi và mấy người có vẻ là một gia đình - một người đàn ông, một phụ nữ và hai đứa trẻ nhỏ.
Chúng tôi tìm được một văn phòng nhỏ, tiến hành in giấy có tiêu đề, lắp đặt điện thoại và một vài máy tính. Đó rõ ràng cũng không phải công thức đem lại gắn kết xã hội. Rõ ràng là tôi không còn chút cảm giác xấu hổ nào khi hỏi xin người lạ một số tiền lớn.
Chúng ta phải rũ bỏ sư tự mãn. Lúc đó tôi khoảng 35 tuổi, tốt nghiệp trường luật được bốn năm, vừa mới kết hôn và nhìn chung nóng vội với đời. Nghe có vẻ dễ làm nên khi Michelle bảo tôi nàng sắp đi mua túi đựng kẹo để tặng cho bạn trẻ sau bữa tiệc, tôi nói để tôi mua luôn cho.
Cũng với quá trình lao động chăm chỉ và chăm sóc gia đình tương tự, người Latin đã đạt được thành tựu không hề thua kém: Từ năm 1979 đến 1999, số gia đình Latin được coi là trung lưu đã tăng hơn 70%. Đôi khi, sau khi lái xe mất hàng giờ, tôi chỉ thấy có hai hoặc ba người đang đợi mình quanh chiếc bàn làm bếp. Ở một đất nước chứa nhiều khác biệt như nước Mỹ chủng ta, luôn có những cuộc tranh luận sôi nổi về cách thức vạch ra giới hạn đối với hành vi can thiệp của chính phủ.
Rất ít người trong số ứng viên của Bush bị đưa ra bỏ phiếu tín nhiệm là những người thuộc nhóm “ôn hoà”. “Kinh khủng, đúng không?”. Do mối đe dọa từ Liên Xô rất lớn cũng như cú sốc khi đảng cộng sản nắm quyền ở Trung Quốc và Bắc Triều Tiên, giới cầm quyền Mỹ bắt đầu nhìn nhận phong trào dân tộc, chiến tranh sắc tộc, nỗ lực cải cách và các chính sách thiên tả trên thế giới qua lăng kính Chiến tranh lạnh - nguy cơ tiềm tàng mà họ cảm thấy đã vượt quá lời cam kết công khai vì tự do và dân chủ.
Chúng ta cũng nên hiểu rằng phe bảo thủ - và Bill Clinton - đã đúng về hệ thống phúc lợi xã hội từ trước đến nay: bằng cách tách thu nhập khỏi việc làm, và không yêu cầu gì đối với người hưởng phúc lợi ngoài việc chịu đựng thói quan liêu và đảm bảo không người đàn ông nào ăn bám vợ con anh ta, chương trình AFDC[227] đã làm suy giảm tính chủ động, làm xói mòn tính tự trọng của con người. Vì vậy ít nhất đối với cá nhân tôi, tôi không có gì phải phàn nàn. Thay đổi nào cũng đòi hỏi những người nắm quyền lực phải thay đổi thái độ của họ.
Tài sản lớn nhất của chúng ta là hệ thống tổ chức xã hội, một hệ thống đã luôn khuyến khích các cải tiến, vai trò chủ động của cá nhân và phân phối nguồn lực sao cho hiệu quả trong nhiều thế hệ. Khi cô phục vụ đem đồ ăn đến, tôi hỏi cô có mù tạc Dijon[49] không. Nếu nguy cơ băng tan, mực nước biển dâng cao, thời tiết thay đổi, bão nhiệt đới xảy ra thường xuyên, lốc xoáy mạnh hơn, bão cát liên tục, rừng bị phá hủy, rạn san hô ngầm bị chết và bệnh hô hấp cũng như bệnh do côn trùng gây ra tăng lên không phải là nguy cơ nghiêm trọng thì tôi cũng không hiểu điều gì mới là nghiêm trọng.
Trở về cái thời mà tôi hay bất cứ người nào có màu da như tôi không bao giờ có thể ngồi giữa những bức tường này. Nhưng có lẽ tổn thất lớn nhất mà Chiến tranh Việt Nam gây ra là làm mất đi lòng tin giữa nhân dân và chính phủ Mỹ cũng như giữa chính những người Mỹ với nhau. Chính Danny đã can không cho tôi gọi điện với nhận xét hợp lý là việc đó có thể phản tác dụng.
Ví dụ: phần lớn mọi người đồng ý rằng cả chương trinh phúc án liên bang lẫn các đạo luật thuế đều không nên áp dụng chế tài phạt đối với những gia đình có kết hôn; những cải cách phúc lợi có hiệu lực dưới thời Clinton cũng như những nội dung của kế hoạch cắt giảm thuế của Bush dẫn tới giảm các chế tài đó được cả hai dạng ủng hộ mạnh mẽ. Và Moynihan nhạt giọng trả lời: “Anh có quyền có ý kiến riêng, nhưng anh làm gì có quyền có sự thật riêng". Tám năm làm lập pháp ở Illinois, tôi biết chút ít về cách thức tham gia cuộc chơi.