Trong gia đình nhiều con cái triều mến mẹ tha thiết, thấy trước mặt niềm hy sinh của mẹ hòa chan trong bao nhiêu cử chỉ âu yếm. Nhưng chúng tôi xin bạn đừng hiểu lạc quan là ngây thơ hay nói đúng hơn là khờ dại coi trái tim thanh niên nào cũng thật và tưởng lòng nào cũng yêu mình như mình yêu họ. Hẳn luật nầy có ý nghĩa gì người ta mới nói: xa mặt cách lòng.
Nếu họ là một công giáo dân, vai trò của họ còn đại hệ nữa. Giấy phép vào ngưỡng cửa đó là hôn thú. Người gái càng đẹp càng duyên, càng trở nên đối tượng mà ai cũng ngắm nghé thì người thanh niên càng đổ dồn tình yêu vào họ.
Họ thấy nguyên đời họ cần hướng cho Thượng đế và xã hội để giúp Thượng đế quan phòng làm nhiều việc hữu ích hơn cho đồng loại. Nhưng chúng tôi xin bạn đừng hiểu lạc quan là ngây thơ hay nói đúng hơn là khờ dại coi trái tim thanh niên nào cũng thật và tưởng lòng nào cũng yêu mình như mình yêu họ. Vấn đề nầy tôi sẽ bàn rộng ở mấy chương sau.
Nếu người ta nói có những bạn gái đa ngôn thì phải công bình nói có những bạn trai già mồm mép. Họ hồ nghi không ai quan tâm tới họ. Nguyên nhân chánh của hai hiện tượng nầy là trước khi ngủ, trước một thời gian ngắn hay lâu bạn trai bị nhiều hình ảnh không trong sạch xâm chiếm tâm trí.
Cái thời trẻ dại ấy qua, qua. Rồi bóng một thôn nữ hái sen bên bờ đập. Trước khi đi đâu họ ngắm ngía trước gương.
Một số bạn trai coi người vợ là phương thế bồi bổ đời sống tinh thần, thay thế họ trong nhiều công việc đòi nhiều tri thức. Đừng mong họ tín nhiệm để lãnh việc lớn. Tôi chủ trương quả quyết ái tình, nhục tình của đàn ông, trong đó có bạn trai tự bản chất bạc như vôi.
Họ có lý vì chính Horace đã nói về Virgile, bạn của ông: Là phân nữa của tâm hồn tôi: Dimidium animae meae. Tinh thần tự trọng của bạn trai rất đáng khen miễn biết lợi dụng. Đức tin là siêu lý được yểm trợ bởi lý trí.
Aùi tình trong trắng đã phai màu nhường chỗ lại cho bạo lực nhục tình. Lúc còn non nớt về mặt nhận xét xã hội, họ tưởng hình ảnh giai nhân nó đúng tướng diện của con người xương thịt giai nhân. Cứ chung, bạn trai không có cả một kỹ thuật làm đẹp tế nhị thường xuyên bằng bạn gái đâu.
Có nhiều điều lúc bé thơ họ ngó bằng cặp mắt bồ câu vô tư: họ cười rồi khóc, mới khóc lại cười. Những con người cùng họ, máu, kể cả cha mẹ, họ bớt coi là những đối tượng của tình yêu. Lúc diễn tả họ sợ sai lầm, sái chỗ, sái mùa rồi bị khinh.
Những điều kỳ cục bạn đang đọc cótính cách tạm thời, mất dần theo hoa niên. Sao lại thích một thứ tình yêu háo sắc, ích kỷ thoát thoai bởi một quả tim hì hợm. Nhứt là vì trong vòng hai thế kỷ chót, người ta quá lạm dụng lòng hăng say của tuổi trẻ, tình yêu cuồng nhiệt cùng chí hy sinh dời non lấp biển của nó nên ta thấy có vô số thanh niên điên cuồng sống trong sự hứa hẹn mờ ảo và hư hỏng cuộc đời khi thấy các mộng của mình hoặc héo đi hoặc vẫn còn là mộng.